Rahim Miyomları: 6 Maddede Sık Sorulanlar

Miyom Nedir? Neden Olur? Belirtileri Nelerdir?

Rahim (uterus) miyomları, kadınlarda en sık görülen iyi huylu tümörlerdir. Genellikle üreme çağındaki kadınlarda görülür ve çoğu zaman fark edilmeden varlığını sürdürür. Ancak büyüdükçe ciddi semptomlara neden olabilir ve yaşam kalitesini düşürebilir.

Miyom Nedir?

Miyomlar, rahim kas tabakasından (myometrium) köken alan, iyi huylu (benign) tümöral yapılardır. Tıbbi literatürde “uterin leiomyoma” veya “fibroid” olarak da adlandırılır.

Miyomlar:

• Tek bir myom şeklinde olabileceği gibi,
• Çok sayıda ve farklı boyutlarda da olabilir.
• Boyutları birkaç milimetreden, 10-15 cm’ye kadar değişebilir.
• Bazıları rahmin içinde, bazıları dışında, bazıları ise duvarında yer alır.

Miyomlar Neden Oluşur?

Miyomların kesin nedeni bilinmemekle birlikte, oluşumunda birkaç faktör rol oynar:

1. Hormonal Etkiler (Östrojen ve Progesteron):
   Bu hormonlar miyomların büyümesini destekler. Bu yüzden üreme çağında daha sık görülür, menopozdan sonra myomlar genellikle küçülürler.
2. Genetik Yatkınlık:
   Ailesinde miyom olan kadınlarda risk artar. Genetik geçişle ilişkili olabileceği düşünülmektedir.
3. Büyüme Faktörleri:
   Rahim dokusunda hücre çoğalmasını uyaran bazı büyüme faktörleri miyom gelişimini tetikleyebilir.
4. Damar Yapısı ve İnflamasyon:
   Miyom oluşumunda yerel dolaşım bozuklukları ve inflamasyonun da etkisi olabilir.

Miyom Belirtileri Nelerdir?

Miyomlar küçükse genellikle belirti vermez. Ancak büyüdükçe aşağıdaki şikayetlere neden olabilir:

Kadınların en sık yaşadığı belirtiler:

• Aşırı ve uzun süren adet kanamaları
• Adetler arası lekelenmeler
• Adet sancılarının şiddetli olması
• Kasık ve bel bölgesinde dolgunluk ve baskı hissi
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Sık idrara çıkma (mesaneye baskı nedeniyle)
• Kabızlık (bağırsağa baskı nedeniyle)
• Karında belirgin şişlik
• Gebelikte düşük ya da erken doğum riski

Bazı durumlarda:

• Kansızlık (anemi)
• Kısırlık (infertilite) veya tekrarlayan düşüklerle ilişkilendirilebilir.

Miyom Ağrı Yapar mı?

Evet, rahim miyomları bazı durumlarda ağrıya neden olabilir. Ancak bu her hastada görülmez ve ağrının tipi, yeri ve şiddeti miyomun boyutuna, konumuna ve sayısına bağlı olarak değişiklik gösterir. Miyomlar genellikle yavaş büyüdüğü için uzun süre sessiz kalabilir; fakat büyüdükçe çevre dokulara baskı yaparak ya da dolaşımını bozarak ağrı yaratabilir.

Miyomlar Ne Tür Ağrılara Yol Açar?

Ağrı Varsa Ne Anlama Gelir?

Her miyom ağrı yapmaz ama aşağıdaki durumlar ağrının artmasına neden olabilir:

• Miyomun büyümesi
• Miyomun yerleştiği bölge (submukozal veya intramural olması)
• Miyomun beslenmesinin bozulması (dejenerasyon)
• Miyomun sapının dönmesi (torsiyon)
• Hızlı büyüme nedeniyle rahimde gerginlik oluşması

Miyom Büyür mü, Küçülür mü?

Evet, miyomlar zamanla büyüyebilir de küçülebilir de. Ancak bu süreç, kadının yaşına, hormon düzeylerine, miyomun türüne ve uygulanan tedavilere bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bazı miyomlar uzun süre sabit kalırken, bazıları hızlı büyüyebilir ya da küçülebilir.

Miyomlar Neden Büyür?

Miyomlar, özellikle östrojen ve progesteron hormonlarına duyarlı yapılardır. Bu yüzden vücuttaki hormon seviyeleri arttıkça miyomların büyüme ihtimali artar.

Miyom Büyümesini Tetikleyen Durumlar:

• Üreme çağı (özellikle 30-40’lı yaşlar)
  Hormonların aktif olduğu dönemde miyomlar büyüme eğilimindedir.
• Gebelik dönemi
  Gebelikte artan hormon seviyeleri miyomları büyütebilir. Bu büyüme geçici olabilir.
• Hormon tedavileri (özellikle östrojen içeren)
  Bazı doğum kontrol yöntemleri ya da menopoz öncesi hormon takviyeleri miyom büyümesini etkileyebilir.
• Genetik yatkınlık ve büyüme faktörleri
  Bazı kişilerde miyomlar daha agresif büyüme eğilimi gösterebilir.

Miyomlar Ne Zaman Küçülür?

1. Menopoz Sonrası

Menopozla birlikte östrojen seviyeleri düştüğü için miyomlar genellikle küçülür ve şikâyetler azalır. Bu dönemde çoğu miyom pasif hale geçer.

2. Miyom Embolizasyonu Sonrası

Uterin arter embolizasyonu (UAE) işlemiyle miyomun beslenmesi kesildiğinde, miyom zamanla %50-80 oranında küçülebilir.

3. Medikal Tedaviler

GnRH agonistleri gibi bazı hormon baskılayıcı ilaçlar miyomu geçici olarak küçültebilir. Ancak bu etki ilaç bırakıldığında genellikle geri döner.

Miyomların Büyümesi ve Küçülmesi Takip Edilmeli midir?

Kesinlikle evet.

• Büyüyen miyomlar idrar kesesine veya bağırsağa baskı yapabilir, yoğun adet kanaması ve anemiye yol açabilir.
• Küçülen miyomlar genellikle semptomsuz hale gelir ama takibi yine de önemlidir.
• Hızlı büyüyen miyomlar, nadiren de olsa kötü huylu tümörlerle (örneğin leiomyosarkom) karışabileceğinden mutlaka incelenmelidir.

Takip Sıklığı Nasıl Olmalı?

• Semptomsuz, küçük miyomlar: Genellikle 6-12 ayda bir ultrason ile izlenir.
• Semptomatik veya büyüme gösteren miyomlar: Daha sık takip ya da tedavi planlaması gerekir.
• Embolizasyon sonrası miyomlar: Genellikle 3., 6. ve 12. ayda MR veya USG ile kontrol edilir.

Miyom Kanama Yapar mı?

Evet, rahim miyomları kadınlarda en sık görülen anormal rahim kaynaklı kanama nedenlerinden biridir. Özellikle belirli konumdaki ve boyuttaki miyomlar, adet kanamalarının miktarını artırabilir, süresini uzatabilir ve adet dışı kanamalara yol açabilir. Kanama problemi yaşayan kadınların önemli bir kısmında altta yatan sebep olarak miyomlar tespit edilir.

Miyomlar Hangi Şekillerde Kanamaya Yol Açar?

Miyomlar Neden Kanama Yapar?

Miyomlar özellikle rahim iç tabakasına (endometriuma) yakın yerleşmişse veya bu tabakayı bozuyorsa kanama riskini artırır. En çok submukozal ve intramural miyomlar kanamaya neden olur.

Kanamanın temel mekanizmaları şunlardır:

• Rahim iç duvarının genişlemesi: Miyomlar endometriumu kalınlaştırabilir ve damarlanmayı artırır.
• Rahim kasılmasının bozulması: Bu durum rahmin kanamayı durdurmasını zorlaştırır.
• Yerel damar yapısının değişmesi: Miyom çevresinde genişlemiş, düzensiz damar yapıları gelişir.
• Hormonal dengesizlikler: Miyomlar rahim fonksiyonlarını etkileyerek progesteron-östrojen dengesini bozabilir.

Uzun Süreli Kanama Ne Gibi Sorunlara Yol Açar?

• Kansızlık (Anemi): En sık karşılaşılan komplikasyondur. Halsizlik, baş dönmesi, çarpıntı gibi şikayetler görülür.
• Yaşam kalitesinde düşüş: Sürekli ped değiştirme ihtiyacı, sosyal hayattan geri çekilme, cinsel fonksiyon bozuklukları ortaya çıkabilir.
• Gebelik planlayan kadınlarda endometrial yapının bozulması

Tedavi Gerektirir mi?

Evet. Miyom kaynaklı anormal kanamalar:

• İlaçlarla geçici olarak kontrol altına alınabilir.
• Ancak kalıcı çözüm için miyomun küçültülmesi veya çıkarılması gerekir.

Miyom embolizasyonu, özellikle rahmini korumak isteyen ve cerrahiden kaçınmak isteyen kadınlar için etkili bir çözümdür. Embolizasyon sonrası kanamaların şiddeti ve süresi büyük oranda azalır.

Embolizasyonun Kanamaya Etkisi

• Çalışmalara göre miyom embolizasyonu sonrası %80’in üzerinde hastada kanama şikayetleri kaybolmakta veya belirgin düzeyde azalmaktadır.
• Miyomun beslenmesi kesildiği için, hem miyom küçülür hem de endometriuma olan etkisi azalır.

Miyom Cinsel İlişkiyi Etkiler mi?

Evet, rahim miyomları bazı kadınlarda cinsel ilişki sırasında ağrıya (disparoniye) neden olabilir ve bu durum hem fiziksel hem de psikolojik düzeyde cinselliği olumsuz etkileyebilir. Ancak her miyomu olan kadında bu durum görülmez. Miyomun boyutu, yerleşim yeri ve kadının kişisel ağrı eşiği bu etkilerde belirleyici rol oynar.

Miyomlar Cinselliği Nasıl Etkileyebilir?

Hangi Miyomlar Daha Fazla Etkiler?

• Submukozal miyomlar: Rahim iç boşluğuna doğru uzandığı için hem kanamaya hem de ilişki sırasında ağrıya neden olabilir.
• Servikal miyomlar: Rahim ağzına yakın yerleşimli miyomlar, doğrudan penetrasyonla temasa geçebilir ve ağrıyı artırabilir.
• Büyük intramural miyomlar: Rahim dokusunun içinde yer alır, rahmi büyütür ve ilişki sırasında rahatsızlık yaratabilir.

Miyom Gebeliğe ve Doğuma Engel Olur mu?

Rahim miyomları birçok kadında hiçbir şikayete yol açmadan sessiz kalabilirken, bazı durumlarda gebelik oluşumunu zorlaştırabilir veya gebelik sürecini ve doğumu olumsuz etkileyebilir. Bu, tamamen miyomun tipi, yerleşim yeri, boyutu ve sayısına bağlıdır. Her miyomu olan kadında gebelik problemi olacak diye bir kural yoktur; ama bazı özel durumlarda miyomlar doğurganlık üzerinde belirgin etkiler yaratabilir.

Miyomlar Gebe Kalmayı Nasıl Etkileyebilir?

1. Rahim iç boşluğunu bozarsa:
   Submukozal miyomlar (rahim boşluğuna doğru büyüyenler) embriyonun tutunacağı alanı daraltarak gebelik oluşumunu zorlaştırabilir.
2. Rahim kasılmalarını etkileyebilir:
   Özellikle intramural (rahim duvarı içindeki) büyük miyomlar, embriyonun rahim duvarına yerleşmesini bozabilir.
3. Tüplere veya servikal kanala baskı yaparsa:
   Miyomlar fallop tüplerine ya da rahim ağzına baskı yaparsa, spermin yumurtaya ulaşmasını engelleyebilir.
4. İltihap benzeri mikro ortam oluşturabilir:
   Miyom çevresinde kronik inflamasyon ve vasküler bozukluklar, embriyonun rahime tutunmasını zorlaştırabilir.

📌 Not: Subseröz miyomlar (rahmin dışına doğru büyüyenler) genellikle doğurganlığı etkilemez.

Miyomlar Gebelik Sürecini Nasıl Etkileyebilir?

Gebelikte artan östrojen seviyesi nedeniyle miyomlar büyüyebilir. Bu da bazı sorunlara yol açabilir:

Doğumda Ne Gibi Etkilere Yol Açabilir?

• Normal doğumun zorlaşması: Miyom doğum kanalına yakınsa, sezaryen gerekebilir.
• Doğum sonrası kanama riski artabilir: Miyomlar rahmin kasılmasını engelleyebilir, bu da doğum sonrası atoniye bağlı kanamayı artırabilir.

Miyomu Olan Kadın Gebe Kalabilir mi?

Evet, miyomu olan birçok kadın doğal yollarla gebelik elde edebilir ve sağlıklı bir doğum yapabilir. Ancak aşağıdaki durumlarda tedavi gerekebilir:

• Submukozal miyom varsa
• Miyomlar >5 cm ise
• Rahim boşluğu şekil olarak bozulmuşsa
• Geçmişte düşük, erken doğum gibi durumlar yaşanmışsa

Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

1. Miyomektomi (cerrahi çıkarım):
   Gebelik öncesi, doğurganlığı engelleyen miyomlar cerrahiyle çıkarılabilir.
2. Miyom Embolizasyonu (UAE):
   Genellikle çocuk sahibi olmayı tamamlamış, tekrarlayan gebelik kaybı olmayan, rahmini korumak isteyen kadınlarda tercih edilir.
   📌 Not: Gebelik planlayan kadınlarda embolizasyon kararı bireysel değerlendirmeyle verilmelidir.

Kaynak Referanslar:

1. Mayo Clinic – Uterine Fibroids: Symptoms and Causes
   https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/uterine-fibroids/symptoms-causes/syc-20354288
   Bu sayfa, rahim miyomlarının belirtileri, nedenleri ve risk faktörleri hakkında kapsamlı bilgiler sunmaktadır.​
2. C​leveland Clinic – Uterine Fibroids: Causes, Symptoms & Treatment
   https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9130-uterine-fibroids
   Cleveland Clinic’in bu bölümü, miyomların tanımı, semptomları ve tedavi seçenekleri hakkında detaylı bilgiler içermektedir.​
3. A​COG (American College of Obstetricians and Gynecologists) – Uterine Fibroids
   https://www.acog.org/womens-health/faqs/uterine-fibroids
   ACOG’un bu sayfası, miyomların türleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında hasta bilgilendirme amaçlı kapsamlı bir kaynak sunmaktadır.​